Niedawno pisałam, że pracodawca ma kluczowy wpływ na to, w jakim kierunku i jak intensywnie będą się rozwijać zawodowo osoby u niego zatrudnione. Dziś dodam, że ma ten wpływ czy go chce, czy nie. Miejsce pracy osadzone jest bowiem w określonym środowisku, które zawsze jest „jakieś” i może pobudzać lub hamować rozwój pracowników. No tak jest ten świat skonstruowany, że jak już na nim jesteśmy, to oddziałujemy na innych. Organizacje mają tak samo.
O zorganizowanych formach nabywania kompetencji już wspominałam poprzednio, ale poza udziałem w nich, pracownicy rozwijają się uczestnicząc w szeregu aktywności, którym nabywanie wiedzy i umiejętności towarzyszy niejako „przy okazji”. Uczenie się jest wtedy jak produkt uboczny i wcale nie musi być celowe, czy nawet uświadomione, choć oczywiście może. Nieformalne uczenie się to m.in. naśladowanie innych (mądrze zwane modelowaniem), wymiana doświadczeń z innymi specjalistami, samodzielne poszukiwanie konkretnej wiedzy w różnych źródłach, czy też to, czego żaden tygrysek nie lubi, czyli uczenie się na błędach. Takie nieformalne uczenie się jest zwykle sytuacyjne i nieustrukturyzowane, co nie znaczy, że musi być gorsze od formalnego. Czasem może być jednak przeciwskuteczne, na przykład wtedy, gdy Kowalski ma złe nawyki i Nowak je od niego przejmuje. No ale życie jest pełne zagrożeń, prawda?
Jak organizacja może sprzyjać nieformalnemu uczeniu się? (Poza pilnowaniem, żeby Kowalski nie miał złych nawyków, które może przejąć Nowak). Na przykład poprzez tworzenie klimatu do wymiany doświadczeń między pracownikami, docenianie inicjatyw samokształcenia i podejmowania wyzwań prorozwojowych, tworzenie przestrzeni networkingowych dla specjalistów z różnych dziedzin, tworzenie interdyscyplinarnych zespołów projektowych, tworzenie dostępu do materiałów ułatwiających dokształcanie się czy też delegowanie zadań spoza rutynowego zakresu obowiązków.
A jeśli chcecie zagłębić się w tematykę specyfiki uczenia się w organizacji (również tego nieformalnego), to polecam, na przykład, rozdział na ten temat w „Psychologii biznesu” pod red. B. Rożnowskiego i P. Fortuny (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020).